Blog

Bağcılık ve Şarapçılık, Bozcaada için sadece ekonomik bir faaliyet olmanın ötesinde, bir yaşam biçimidir. Bağcılık ve buna bağlı şarapçılık Adanın temel kültürüdür. Bozcaada’da bağcılık ve şarapçılık herhalde adanın tarihi kadar eskidir. Derler ki: Adaya eski ismini veren Tenes, bugünkü Poyraz Limanı çevresinde yabani asmayı bulmuş, onu geliştirerek “Kuntra” asma denilen şimdiki durumuna getirmiştir. Üzüm, Bozcaada hayatının ayrılmaz bir parçası olmuştur. Milattan önceki Tenedos paralarında da üzüm salkımı görülür. Adada geçmişten gelen zengin bağcılık kültürü, farklı üzüm çeşitlerinin adada yaygınlaşmasını sağlamıştır. Ada bağcılığının ve şarapçılığının bu denli gelişmiş olmasının iki temel nedeni vardır: Adanın bağcılığa son derece uygun olan, andezit ağırlıklı, kumlu, killi, taşlı tabakalardan oluşan farklı tipte toprak yapıları ki, bu topraklar belli bölgelerde birbirleriyle iç içe geçerler. Diğer yandan, iklim yapısının ve özellikle kuzeyden gelen hakim rüzgarlarla adanın, gündüz ve gece sıcaklık farklılıklarının şarap üretimi için bağcılığa son derece uygun olmasıdır.

Bağ alanları Ada yüzölçümünün 1/3’ünü, tarım arazilerinin ise %80’ini oluşturmaktadır. Adaya özgü dört üzüm türü bulunuyor: Kırmızı olarak Kuntra ve Karalahna, beyaz olarak Çavuş ve Vasilaki’dir. Şaraplık kırmızı olarak Kuntra (Karasakız), Karalahna, Cabernet Sauvignon, Merlot, Shiraz, Malbec, Temprrellino, Zindafel, Cinsault, Hamburg misketi, Kalecik karası, Öküzgözü, Petit Verdo üzüm çeşitleri yetiştirilmektedir. Şaraplık beyaz olarak Narince, İskenderiye misketi, Chardonnay, Sauvignon Blanc gibi üzüm çeşitleri yetiştirilmektedir. Sofralık üzümler: İlkeren, Usulu, Kardinal, Alphonse, Royal, Verigo, Italy, Razaki, Yalova incisi, Atasarısı, Early Sweet, Victoria üzümleri yetiştirilmektedir. Kuşkusuz, Ada bağcılığı denildiğinde, artık adanın sembolü haline gelmiş dünyaca ünlü Bozcaada Çavuş üzümü akla gelmektedir. Çavuş üzümünün Bozcaada’da özel bir yeri vardır. Adanın rüzgarlı havasının etkisiyle Türkiye’nin en güzel çavuş üzümü burada yetiştirilmektedir. Evliya Çelebi Bozcaada’yı anlatırken “…Buradaki gibi güzel çavuş üzümü dünyanın hiçbir yerinde yetişmez…” demiştir. Ayrıca Mavrella ve Kokinela üzümleri endemik türler olarak tekrar canlandırılmaya çalışılmaktadır. Bugün Ada’da üzümcülük hem şarap hem de üzüme bağlı ürünler (üzüm suyu, koruk suyu, reçel vb.) üzerinden çeşitlenerek devam etmektedir.

Şarapçılık 1925 yılına kadar daha çok Rumların yürüttüğü bir faaliyet olmuştur. 1925 yılına kadar sadece üzüm yetiştirip şarap üretiminden uzak duran Türkler, bu yıldan sonra şarap işiyle ilgilenmeye başlamışlardır. 1956 yılında makineli üretime geçilmesi ile birlikte şarapçılık gelişmeye başlamıştır. 1960-80 yılları şarapçılığın zirvede olduğu dönem olup bu yıllarda şarap imalathanesi sayısı 13’e çıkmıştır. 1980 sonrası dönemde şarapçılığın gerilediği ve birçok şarap fabrikasının kapanmaya başladığı görülmektedir.

1998 yılı şarapçılıkta bir atılım yılı olmuş; devlet yardımıyla şarap fabrikaları modernizasyonlarını gerçekleştirerek daha kaliteli şarap üretmeye başlamışlardır. Yeni şaraplık üzüm çeşitlerinin de yetiştirilmeye başlanmasıyla Ada’da şarapçılık son yıllarda bir gelişim sürecine girmiştir. Adada bugün 6 şarap fabrikası bulunmaktadır. Eski olan işletmelerin fabrika ve mahzenleri, ayrı birer müze gibi tarihi öneme ve güzelliğe sahiptir. Bunları kuruluş yıllarına göre sıralarsak: Yunatçılar (Çamlıbağ) 1925, Ataol 1927, Talay 1948, Corvus 2002, Gülerada 2008, Amadeus 2010. Ada’daki şarap üreticilerinin, ulusal ve uluslararası düzeyde yapılmış yarışmalarda kazandıkları birçok önemli başarı ve ödüller bulunmaktadır. Ada şarapları hem ulusal hem de uluslararası piyasada günden güne daha fazla tanınmakta ve ilgi çekmektedir.